Blog
De belangrijkste kenmerken van een goed buitenspel
Buiten spelen is heerlijk! Niet alleen als kind, maar ook als volwassene laad je er helemaal van op. Wanneer spreken we van een buitenspel? En wat zijn de kenmerken ervan? Ik ging zelf lekker buiten spelen, maar ik vroeg het ook aan Stefaan Vanoplynes, ontwerper van Leeuwentoren en Little Bertha.
Een goed buitenspel volgens Stefaan
Met twee buitenspellen op zijn naam, weet Stefaan als geen ander waar een goed buitenspel aan moet voldoen:
- Eenvoudige en zeer toegankelijke spelregels voor jong en oud.
- Een korte speelduur waardoor je meerdere potjes kunt spelen.
- De mogelijkheid om tactische keuzes te maken tijdens het spel.
Stefaan geeft nog een extra tip! Met een bal kun je gerichter mikken. Dit maakt het spel een stuk toegankelijker voor een jong publiek, in tegenstelling tot het werpen met een stok zoals bij de meeste buitenspellen.
Het verschil tussen sport en spel
Sport is eerder competitief, met het oog op het behalen van een bepaald doel, zoals het winnen van een wedstrijd of het verbeteren van sportprestaties. Sportactiviteiten zijn daarom vaak georganiseerde evenementen. Spel is recreatief, waarbij plezier voorop staat.
Vaak is dit verschil duidelijk. Iedereen zal het erover eens zijn dat volleybal een sport is, terwijl kinderen die een bal overgooien gewoon lekker buiten aan het spelen zijn. De buitenspellen die ik in dit artikel bespreek vallen echter in een grijze zone. Ze hebben een recreatiever karakter dan traditionele sporten, maar hebben meer afgelijnde spelregels en strategiemogelijkheden dan vrij spelen, zoals tikkertje of blikken gooien.
Stefaan vertelt: Leeuwentoren
Leeuwentoren is gebaseerd op de Ieperse Leeuwentoren uit de 14e eeuw. Ik gebruik cilinders in plaats van blokken om verwarring met Kubb te vermijden, aangezien het spelsysteem helemaal anders is.
Voor de eerste versie heb ik nooit nagedacht over gewicht, prijs, verpakking of verzendkosten. Het spelplezier stond voorop. Ik vond het echter wel erg belangrijk dat de componenten gemaakt waren van kwalitatief rubberhout, zodat de blokken en de ballen zwaar en stevig genoeg zouden zijn.
De nieuwe versie van Leeuwentoren is mooier, compacter en nog eenvoudiger, maar van dezelfde kwaliteit en heeft hetzelfde spelprincipe. Met deze versie zijn er nog meer variatiemogelijkheden qua opstelling.
Kenmerken van een buitenspel
Fysieke activiteit
Buiten is je speelveld groter. Het is dus niet verrassend dat een buitenspel vaak een fysiek element heeft. Erg populair zijn behendigheidsspellen, zoals het werpen van een stok of een bal. Hier heb je geen uithoudingsvermogen voor nodig en je kunt gemakkelijk de moeilijkheid aanpassen. Op die manier kunnen spelers van verschillende leeftijden en niveaus meedoen.
“Zowel Leeuwentoren als Little Bertha hebben een fysiek element.” vertelt Stefaan. “Je maakt een onderhandse beweging tijdens het gooien en je moet vaak buigen of door de knieën gaan om blokken terug te plaatsen. Je moet ook een bepaalde behendigheid of techniek hebben om zo goed mogelijk te werpen. Een vaste hand en inschatting van de kracht waarmee je gooit is natuurlijk een voordeel.”
Gemakkelijke opzet en eenvoudige spelregels
Bij gebrek aan een speelbord waar elk component netjes een eigen plekje heeft, moet de opzet van een buitenspel eenvoudig zijn. Sommige spellen hebben een vast speelveld, zoals de Jeu de Boules-banen op vakantie. Andere spellen worden op elke vrije plek gespeeld, zoals een open grasveld. Vooral in het laatste geval moet de opzet eenvoudig zijn. Je wilt niet dat de spelers veel tijd verliezen met het meten en opzetten van de spelcomponenten. Dat is niet alleen onpraktisch, maar ook weinig uitnodigend voor een snel spelletje.
“Ik gebruik maximaal vijf spelregels,” verklapt Stefaan. “Hoewel beide spellen erg eenvoudig zijn, vond ik het best een uitdaging om ze op papier uitgelegd te krijgen. Een buitenspel leer je vooral door het te spelen of te zien spelen. Op papier wordt het snel erg abstract. Hoe leg je de spelregels goed uit zonder ruimte te laten voor interpretatie? Dit was voor mij door de jaren heen een leerproces.”
Schaalbare moeilijkheidsgraad
Kun je de moeilijkheidsgraad van het buitenspel aanpassen? Dit is niet alleen interessant als je je richt op families met kinderen, maar ook op volwassenen met verschillende vaardigheidsniveaus. Zo wordt het spel niet alleen toegankelijker, maar blijft het ook voldoende uitdaging bieden naarmate je beter wordt.
“Bij zowel Leeuwentoren als Little Bertha kan de moeilijkheidsgraad gemakkelijk aangepast worden door de afstand te vergroten,” vertelt Stefaan. “Mocht er een kampioenschap van Little Bertha komen, dan wordt de afstand vergroot en wordt er waarschijnlijk een verdubbelaar van de punten verwijderd. Zo’n kampioenschap staat echter nog niet op punt.”
Tactische keuzes
“Spelers kiezen of ze willen aanvallen of verdedigen,” licht Stefaan toe. “Als ze ervoor kiezen om aan te vallen, mogen ze dichterbij staan en een soldaat terugplaatsen, maar krijgen ze slechts vier ballen. Als ze verdedigen, gooien ze met zes ballen, maar moeten ze iets verder staan. Deze keuze zorgt voor een leuke discussie tussen teamleden. Bovendien verlangt het verliezende team sneller naar een herkansing. Nog een reden waarom ik de potjes bewust kort houd. De combinatie van al deze tactische keuzes maakt van Leeuwentoren meer dan een eenvoudig werpspel.”
Geschikt voor grote en kleine groepen
Een goed buitenspel kun je met verschillende aantallen spelen. Spelen in teams is de ideale oplossing! Het aantal spelers per team kan dan variëren van één speler tot zes spelers, of misschien meer door teamleden te laten rouleren.
Little Bertha kun je spelen met één tot acht spelers. “Ik vind het leuker om Little Bertha alleen te spelen of in teams van twee, omdat ik dan meer kan omvergooien en meer controle heb over mijn worp,” zegt Stefaan.
Leeuwentoren kun je niet alleen spelen. Het is namelijk de bedoeling om als eerste team de Leeuwentoren van het andere team om te gooien. “Op het BK Leeuwentoren heb je recreatieve ploegen van vier spelers. Wie iets competitiever is ingesteld, speelt met twee in een team,” zegt Stefaan. “Als je met minder bent, heb je natuurlijk meer kans om te gooien. Wij spelen thuis vaak één tegen één.”
Duurzame materialen
Buitenspeelgoed krijgt heel wat te verduren. Er wordt niet alleen mee gegooid, het moet ook bestand zijn tegen transport, grasvlekken en zandkorrels. Componenten van een buitenspel zijn daarom wat groter en zwaarder. Op die manier kunnen ze niet alleen tegen een stootje, maar waaien ze ook minder snel weg en zijn ze beter zichtbaar vanaf een afstand. Hout is een populair materiaal voor buitenspellen, maar ook metaal, kunststof en textiel zijn veel voorkomende keuzes.
“We gebruiken rubberhout om verschillende redenen: het heeft een fijn gevoel, is duurzaam, veerkrachtig en heeft een verminderde kans op splinters. Met andere woorden: het is ideaal materiaal voor buitenspeelgoed. Wie goed zorgt voor de speelonderdelen, en op gras of zand speelt, kan levenslang genieten van zo’n houten buitenspel,” legt Stefaan uit. Hij gaat nog een stapje verder om de productie van zijn spellen zo duurzaam mogelijk te maken. “De blokken worden niet meer geverfd, maar gelaserd. Onnodig papier en plastic worden vermeden. Bovendien planten we voor elk verkocht spel een boompje. Er zijn al ongeveer 700 bomen geplant en ik spaar tot 2000 bomen.”
Stefaan vertelt: Little Bertha
Ik vond opnieuw inspiratie in mijn eigen omgeving. Little Bertha is gebaseerd op de Minenwerfer, een kanon uit de Eerste Wereldoorlog in het dorp Boezinge.
Mijn zoon Ties en ik zijn grote dartsfans. Toen dacht ik: waarom trekken we dit niet naar buiten? Het was eigenlijk niet de bedoeling om een tweede spel uit te brengen, maar we vonden het veel te leuk. We hebben met het gezin afgesproken dat we tien jaar lang buitenplezier willen bieden. We zitten nu al in het zesde jaar.
Voor Little Bertha koos ik voor mooie grote Kubb-blokken in combinatie met ballen, opnieuw gemaakt uit kwalitatief rubberhout. Het is nog eenvoudiger dan Leeuwentoren, en omdat het een puntenspel is, kun je het zelfs alleen spelen.
Inspiratie opdoen?
Wil je dieper duiken in de voorbeelden? Ontdek de spellen die ik in dit artikel vernoem:
Samenwerken?
Ja graag! Stuur me een mailtje voor een vrijblijvend gesprek.
Je hoeft nog niets te beslissen, enkel of je koffie of thee wilt.