Blog
Hoe leg je een spel uit in slechts 7 stappen?
Een speluitleg is als een pannenkoek
Ik leg een spel uit zoals ik pannenkoeken bak: de eerste mislukt altijd. Nochtans heb ik de juiste ingrediënten gemixt tot een mooi, glad beslag. Het is bovendien niet de eerste keer dat ik het doe. En toch, dat eerste baksel lijkt helemaal nergens op. Wat gaat er mis?
Een speluitleg is niet enkel een instructie; het is een verhaal waarin je de spelers meeneemt. Daarmee bedoel ik geen letterlijk verhaal dat begint met “er was eens,” maar spelers moeten wel begrijpen wat het idee is. Als het verhaal duidelijk is, voelen de acties tijdens het spel logischer. Zoals alle verhalenvertellers weten, moet je even in de juiste flow komen. Ik heb voor mezelf een houvast gemaakt.
Geschreven versus gesproken taal
Een speluitleg volgt ongeveer dezelfde structuur als een regelboek. Toch is er een groot verschil: een regelboek is geschreven tekst, terwijl je bij een speluitleg je publiek rechtstreeks aanspreekt. Houd dus rekening met de volgende tips:
Spreek duidelijk: Houd een aangenaam volume en ritme aan. Vermijd stopwoorden en maak je zinnen af.
🚫 Euhm… Endandoetdevolgende, ja. WAT ik DAARSTRAKS dus ZEI.
Ga interactie aan: Kijk je spelers aan en toets af en toe of er vragen zijn. Spreek niet over ‘speler 1’ en ‘speler 2’, maar wijs hen aan of gebruik hun namen wanneer je een voorbeeld geeft.
✅ Je kunt enkel kaarten ruilen met de speler naast je.
Sander kan in zijn beurt dus alleen ruilen met Margo of Bart.
Gebruik de componenten: Wijs tijdens je uitleg de componenten aan waarover je spreekt. Dit verduidelijkt niet alleen over welke componenten het gaat, maar houdt ook de aandacht van je spelers beter vast. Voer de actie uit die je omschrijft. Moeten spelers een tegel omdraaien? Draai dan tijdens je voorbeeld de tegel fysiek om.
👉 Wanneer ik in dit artikel een component gebruik in de voorbeelden, is de tekst vetgedrukt.
1. Welke rol hebben we?
Wie zijn we en waar gaat het spel over? Zijn we avonturiers in de jungle of bouwmeesters in een stad? Brouwen we bier of voeren we oorlog? Door het thema van het spel toe te lichten, schets je tegelijkertijd een kader waarin de acties logisch zijn. Het spel zal een stuk gemakkelijker te begrijpen zijn.
In Gnome Village ga je een kabouterdorp bouwen voor je kabouters. Om te winnen moet je slim werkplaatsen, bedrijven en huizen aanleggen. Je kabouters moeten ervoor werken, want zij zorgen ervoor dat je acties mag uitvoeren.
2. Wat is het doel van het spel?
Het doel van het spel houdt uiteraard in hoe we winnen: de meeste punten, als eerste de finish bereiken, of het grote monster verslaan. Vertel alvast kort hoe we dit gaan doen en geef dit wat context. Persoonlijk vermijd ik in dit deel het benoemen van componenten. De instructie “Verzamel voldoende stenen om je weg te bouwen” is namelijk gemakkelijker te onthouden dan “Betaal drie grijze blokjes voor één tegel.”
De speler met de meeste punten aan het einde van het spel heeft het mooiste kabouterdorp gebouwd! Dit is het symbool van de punten. Je krijgt punten voor werkplaatsen, huizen en sommige bedrijven. Elke munt die je aan het einde van het spel niet hebt gespendeerd, is ook een punt waard.
3. Hoe werkt het spel in grote lijnen?
Geef een globaal overzicht van hoe het spel werkt. Ga nog niet in op de details, want dat is verwarrend als we nog niet het volledige plaatje in ons hoofd hebben. Bestaat het spel uit fasen? Geef eerst een overzicht van de fasen voordat je deze in detail uitlegt. Houd hierbij de juiste volgorde aan; leg fase 4 bijvoorbeeld niet uit voordat je fase 2 hebt verduidelijkt.
Soms zijn fasen onderdeel van een beurt. In dat geval leg je de fasen pas uit in het volgende stukje en benoem je hier de belangrijkste spelcomponenten. Wijs de onderdelen of zelfs symbolen aan tijdens je uitleg.
Goed. Hoe verloopt het spel? Wat je tijdens het spel kunt doen, hangt grotendeels af van de gebouwen in je dorp. Je hebt werkplaatsen en bedrijven. Werkplaatsen zijn nodig om je dorp uit te breiden, terwijl bedrijven je een extra voordeel geven of andere spelers kunnen plagen. Huizen zijn belangrijk omdat je voor elke kabouter een huis nodig hebt. Tenslotte zijn er de wegen. Elk gebouw moet namelijk aan minstens één weg liggen.
4. Wat doen we in onze beurt?
Leg stap voor stap uit wat we moeten doen in onze beurt. Wijs tijdens je uitleg de juiste spelcomponenten aan en voer de acties zelf uit zodat we ze voor onze eigen ogen zie gebeuren.
We spelen om beurten. Allereerst onthul je een boskaart. Boskaarten geven je vaak iets extra’s aan het begin van je beurt. Deze kaart betekent bijvoorbeeld dat je drie kaboutermunten krijgt, terwijl een andere kaart je in staat stelt om gratis een van je werkplaatsen te activeren.
Vervolgens bestaat je beurt uit verschillende fasen: verdienen, werken & kopen, en bewegen. (Ik tel op mijn vingers om visueel aan te geven dat het om drie resterende fasen gaat.)
Verdienen is eenvoudig: voor elke kabouter op een bedrijfstegel krijg je een kaboutermunt.
Daarna ga je werken & kopen. Werken houdt in dat je kijkt naar de actieve werkplaatsen in je dorp. Dit is de actieve kant van een tegel. Etc.
Opmerking: Hoewel het spel eigenlijk uit vier fasen bestaat, kies ik ervoor om de boskaarten apart te benoemen omdat de getallen drie, vijf en zeven gemakkelijker te onthouden zijn.
5. Waar moeten we rekening mee houden?
Zijn er bepaalde uitzonderingen in het spel? Kun je een strategische tip geven om sneller in het spel te komen? Dit is het moment om specifieke details te delen.
Dit is een Mutsbedrijf. Zo’n tegel heeft geen bedrijfsactie, maar kan extra punten opleveren aan het einde van het spel. De speler die de meeste Mutsbedrijven heeft, krijgt de Blije Kabouter. Zodra een ander dorp meer Mutsbedrijven heeft, verhuist de Blije Kabouter daarheen. Als je aan het einde van het spel de Blije Kabouter hebt, krijg je een punt per Mutsbedrijf in je dorp.
6. Wanneer eindigt het spel?
Zijn er een aantal rondes of moeten we aan een bepaalde voorwaarde voldoen? Indien we punten moeten verdienen, licht je de puntentelling toe.
Zodra je je vijfde kabouter in je dorp hebt geplaatst, maak je de ronde af zodat elke speler evenveel beurten heeft gehad. Dan eindigt het spel en tel je de punten.
7. Wie begint er?
Ik hoor graag aan het einde van de speluitleg wie er begint, want dit is de perfecte overgang naar het daadwerkelijk spelen van het spel. Vraag of er nog onduidelijkheden zijn en dan beginnen we!
Zijn er nog vragen? Nee? Nou, de speler die als laatste een paddenstoel heeft gezien, mag beginnen!
Gnome Village
Benieuwd naar het spel dat ik als voorbeeld gebruik?
Ontdek Gnome Village zelf op www.gnome-village.com. Bouw jij het mooiste kabouterdorp?
Lees ook mijn recensie over het spel op Modern Myths.
Leren tijdens het spelen
Moet je je spelers het spel laten leren tijdens het spelen, of geef je eerst alle informatie? Voor beide aanpakken valt iets te zeggen. Wat de beste keuze is, hangt af van het type spel en de spelersgroep.
Hoe geduldig is je spelersgroep?
Sommige spelers staan te popelen om te beginnen, terwijl anderen het niet fijn vinden om keuzes te moeten maken zonder alle informatie te hebben. Houd hun lichaamstaal in de gaten of vraag het hen gewoon.
Hoe complex is het spel?
Een eenvoudig kaart- of dobbelspel kun je volledig uitleggen; die uitleg duurt immers niet zo lang. Gaat het om een complexer spel? Dan kun je overwegen om alleen het doel, het begin van het spel en de verschillende fasen te benoemen. Vervolgens leg je alleen de eerste fase uit en laat je deze spelen. Daarna doe je hetzelfde voor de volgende fasen. Hebben we alle fasen doorlopen? Vat het spel dan nog eens samen in grote lijnen.
Samenwerken?
Ja graag! Stuur me een mailtje voor een vrijblijvend gesprek.
Je hoeft nog niets te beslissen, enkel of je koffie of thee wilt.